Vatandaşlar artık soylarının nereye kadar uzandığını öğrenebiliyor. Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi’nin (MERNİS) hayata geçmesiyle Osmanlı döneminde yaşayanlarla birlikte toplam 125 milyon kişinin soyağacı, 10 saniye içinde tüm detaylarıyla çıkarılıyor.

Vatandaşlar Osmanlı döneminde yaşayan akrabaları hakkında bilgi sahibi olabiliyor.

31 yıldır çalışmaları süren MERNİS, Türkiye’nin en uzun süreli projesi oldu. Projenin hayata geçmesiyle 70 milyon kişinin tüm ekonomik, sosyal, sağlık, eğitim, güvenlik ve adli işlemlerine birkaç tuş hareketi ile anında ulaşılabiliyor. MERNİS Projesi ile Osmanlı döneminde yaşayan 55 milyon kişi ile birlikte toplam 125 milyon kişilik ‘bilgi bankası’ oluşturuldu. Vatandaşlar soyağaçlarına on saniye içinde ulaşabiliyor. Bağlı bulundukları nüfus müdürlüğüne başvuran vatandaşlar artık soylarının hangi döneme ve kime kadar uzandığını öğrenebiliyor. Online bağlantılı 932 nüfus memurluğundan Etkileşimli Kimlik Numarası Bulma Programı ile kimlik bilgilerinin girilmesinin ardından soyağacı dökümü vatandaşlara veriliyor. Dökümde, akrabaların Türkiye Cumhuriyeti Kimlik No’su, baba adı, anne adı, doğum yeri ve tarihi yer alıyor.

Geçtiğimiz günlerde İçişleri Bakanlığı’nca kurulan iller sergisinde Nüfus Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün standında vatandaşların soyağacına bakıldı. Sergide standın önünde uzun kuyruklar oluştu. 3 gün içinde 50 bin vatandaşın soyağacı çıkarıldı. İlgiden memnun kalan yetkililer önümüzdeki günlerde Kızılay’da sürekli faaliyet gösterecek stant açmayı planlıyor. Soyağacı bilgilerinin vatandaşa sunulmasının akrabalık ilişkilerini de güçlendireceği ifade ediliyor.

Dürüst vatandaşların hayatını kolaylaştıran MERNİS, dürüst olmayanlar için ise kâbus haline geldi. Proje, vatandaşların mahkeme kapılarında beklemesine son verecek. İçişleri ve Adalet bakanlıkları arasında yapılan ‘Kimlik Paylaşım Projesi’ ile MERNİS’te yer alan kimlik bilgileri mahkemelerin hizmetine sunuluyor. Yapılan protokolle adliye saraylarında nüfus temsilcilikleri açılması kararlaştırılırken, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya’da pilot uygulama başladı. Bu illerde mahkeme başkanının talebi üzerine daha önce 20 ile 40 gün arasında yazışmaları süren nüfus kayıtları birkaç dakikada mahkeme başkanına sunulabilecek. Ayrıca kişilerin suç kayıtlarının online sistemle mahkemelere sunulması için de çalışma başladı. Suç kayıtları mahkeme başkanlarının talebi üzerine online sistemle anında çıkarılabilecek. Böylelikle aylarca süren yazışmalarla yılları bulan mahkeme yargı süreci hız kazanacak.

MERNİS Projesi’nin yaygınlaşmasıyla birlikte Bağ-Kur’a kayıtlı bir kişi SSK’ya veya SSK’ya kayıtlı kişi Emekli Sandığı’na kaydolamayacak. Bir bankada bir kişinin döviz, repo, faiz gibi 3-5 çeşit hesabı varsa, hepsi takip edilebilecek. Bir kişinin adıyla başkası askere gidemeyecek. Sahte cüzdanla bankacılık işi kalkacak. Milli Eğitim, okul çağına gelecek çocukların tam sayısını öğrenip, önceden hazırlık yapacak. Türk Telekom da, bir kişi adına ev, cep ve kablolu televizyon için artık tek fatura gönderecek. Bir kişinin sağlık bilgilerine kimlik numarası ile hemen ulaşılabilecek. Adli bilgilere süratle ulaşılacak ve davalar süratle sonuçlanabilecek. Vergi tahsilatı ve denetimi kolaylaşacak, kayıt dışı ekonomi kontrol altına alınacak. Güvenlik güçleri bilgisayarın düğmesine bastığında, on saniye içinde kişiyle ilgili her türlü bilgiye ulaşacak. Kişilerin mal ve para, eğitim, askerlik, sağlık, sosyal, güvenlik ve yatırım hareketleri bu numara ile izlenecek. Teröristlerin sınırdan giriş çıkışları veya Türkiye’deki kuşkulu para hareketleri hemen saptanabilecek. Sahte kimlik kartı, sahte pasaport hazırlanması imkansız hale gelecek. Kişilerin mal varlıkları ve tapu kayıtları vatandaşlık numarasından girilerek kontrol edilebilecek. Özel ve resmi işlemlerde sahtecilik büyük ölçüde ortadan kalkacak.

Sedat Güneç / Ankara

09.11.2003